Cleopatra, de vrouw achter het masker
Cleopatra, de laatste koningin van het oude Egypte, staat bekend als een van de befaamdste verleidsters uit de geschiedenis. Dit komt voornamelijk door haar opmerkelijke prestatie om tijdens haar betrekkelijk korte leven twee van de invloedrijkste heersers van die periode aan de haak te slaan. Zowel Julius Caesar als Marcus Antonius wist ze de hare te maken. Haar eigen heerschappij van 51 tot 30 voor Christus heeft de geschiedenis doordrongen met haar mystiek. Maar wat ging er schuil achter haar maskers?
Eeuwige raadsels rondom haar uiterlijk
Cleopatra is de boeken in gegaan als een verblindende schoonheid. Deze reputatie rustte voornamelijk op haar vermeende vermogen om de machtigste mannen in Rome te verleiden. Oude bronnen, zoals de beschrijvingen van de Romeinse historicus Cassius Dio, roemden haar als onovertroffen mooi en verleidelijk, met een stem die iedereen voor zich kon winnen. Intrigerend is dat Cleopatra’s imago als verleidelijke schoonheid mogelijk is ontstaan door de propaganda van de Romeinse machthebber Octavianus, die haar vanwege een conflict wilde afschilderen als een sluwe verleidster. Recenter onderzoek, gebaseerd op een oude Romeinse munt, wijst echter op een mogelijk historisch misverstand. Op deze munt wordt Cleopatra afgebeeld als een vrouw met dunne lippen, een plat voorhoofd, een naar voren stekende kin en een grote hoekige neus, suggererend dat Cleopatra misschien helemaal niet moeders mooiste was.
Intelligentie en invloed in overvloed
Wat wel zeker is, is dat Cleopatra een vrouw van buitengewone intelligentie was. Ze koesterde een diepe interesse in wetenschap en filosofie. Haar veelzijdigheid kwam tot uiting in haar meertaligheid – ze sprak vloeiend Grieks, Egyptisch en Latijn – en haar fascinatie voor astrologie en alchemie. Deze intelligentie zette ze doelbewust in om invloed uit te oefenen op de Romeinen en de positie van Egypte te versterken. Cleopatra fungeert vaak als een krachtig symbool van vrouwelijke macht, intelligentie en charme. Ze wordt bewonderd als een voorbeeld van een vrouwelijke leider die politieke en culturele invloed uitoefende in een door mannen gedomineerde wereld.
Kunst als spiegel van de tijd
Cleopatra’s erfenis strekt zich uit tot de kunstwereld, waar schilderijen en beelden haar tijdloze aantrekkingskracht vastleggen. Ook zijn er veelvuldig films met Cleopatra in de hoofdrol, waarbij ze telkens andere gezichten heeft. Zo manipuleert Cleopatra, vertolkt door Claudette Colbert in 1934, met schoonheid en sluwheid om macht te vergaren. Elizabeth Taylor’s Cleopatra in de film uit 1963 wordt daarentegen afgeschilderd als een vastberaden en charismatische heerseres, in staat om haar rijk te beschermen met zowel intelligentie als charme. In het Netflix-docudrama “Queen Cleopatra” van dit jaar, gespeeld door Adele James, wordt de Egyptische koningin neergezet als een krachtige vrouw die strijdt om haar rijk bijeen te houden.
Cleopatra blijft een intrigerende mix van schoonheid, politiek genie en menselijk drama. Haar erfenis blijft een onuitputtelijke bron van inspiratie en mysterie.
Verder lezen en kijken?
• Een onmisbaar stuk voor de Cleopatra-enthousiasteling is Diva Cleopatra. Historische en onhistorische verhalen (2000) van historicus van de Oudheid, Marinus Wes. Dit werk is een bloemlezing van klassieke bronnen, op een prettige wijze aan elkaar gepraat door Wes.
• In het docudrama Queen Cleopatra vecht Cleopatra als laatste farao van Egypte om haar troon, familie en erfenis te beschermen met reconstructies en interviews met deskundigen. https://www.netflix.com/nl/title/81230204
Literatuur
- https://isgeschiedenis.nl/nieuws/schoonheid-van-cleopatra
- https://historianet.nl/beschavingen/egyptenaren/wat-was-de-etniciteit-van-cleopatra
- https://scientias.nl/beroemd-en-omstreden-cleopatra-vii/
- https://historiek.net/cleopatra-vii-egyptische-koningin/6636/
- https://www.historischnieuwsblad.nl/de-vergeten-wijsheid-van-cleopatra/
- https://www.historischnieuwsblad.nl/dossiers/cleopatra/
